معنی چرخ زنان - جستجوی لغت در جدول جو

چرخ زنان(چَ زَ)

لغت نامه دهخدا

چرخ زننده،، چرخان، در حال چرخ زدن، برای مثال کمتر از ذره نه ای پست مشو مهر بورز / تا به خلوتگه خورشید رسی چرخ زنان (حافظ - ۷۷۶)

فرهنگ فارسی عمید

چرخ روان

کنایه از آسمان، چرخ خضرا، چرخ گردان، سقف لاجورد، چتر کحلی، چرخ مقوّس، طاق مینا، دریای اخضر، چرخ بلند، چرخ اخضر، طارم اخضر، چتر آبگون، طارم فیروزه، چرخ بلند، طاق ازرق، طارم اطلس، طاس آبگون، گنبد لاجوردی، رواق چرخ، گنبد کبود، طاق لاجوردی، طاق نیلوفری، رواق کبود، چرخ نیلوفری، چرخ مقوّس، کلّۀ نیلوفری، قبّه خضرا، چرخ دولابی، چادر لاجوردی، چرخ کبود، چرخ دوّار، چرخ مینا، چرخ چنبری، سقف مینا، طاق کحلی، کلّۀ خضرا، رواق نیلگون، گنبد طارونی، چرخ اخضر، خرگاه مینا، طاس نگون، رواق فلک، چرخ دولابی، چرخ آبنوس، چرخ دوّار، طاق طارم، پردۀ نیلگون، چرخ چنبری، خرگاه گردان، چرخ خضرا، چرخ کبود، طاق مقرنس، چرخ روان، تشت غربالی، چتر مینا، چرخ نیلوفری، طاق فیروزه، قلزم نگون، چرخ آبنوس، خرگاه سبز، طارم نیلگون، طاق خضرا، طاس افلاک، چرخ مینا، رواق زبرجد، چرخ گردان برای مثال چنین است آیین چرخ روان / توانا به هر کار و ما ناتوان (فردوسی - ۸/۳۹۶)

کنایه از آسمان، چَرخِ خَضرا، چَرخِ گَردان، سَقفِ لاجِورد، چَترِ کُحلی، چَرخِ مُقَوَّس، طاقِ مینا، دَریایِ اَخضَر، چَرخِ بُلند، چَرخِ اَخضَر، طارَمِ اَخضَر، چَترِ آبگون، طارَمِ فیروزِه، چَرخِ بُلَند، طاقِ اَزرَق، طارَمِ اَطلَس، طاسِ آبگون، گُنبَدِ لاجِوَردی، رِواقِ چَرخ، گُنبَدِ کَبود، طاقِ لاجِوَردی، طاقِ نیلوفَری، رِواقِ کَبود، چَرخِ نیلوفَری، چَرخِ مُقَوَّس، کِلِّۀ نیلوفَری، قُبِّهِ خَضرا، چَرخِ دولابی، چادُرِ لاجِوَردی، چَرخِ کَبود، چَرخِ دَوّار، چَرخِ مینا، چَرخِ چَنبری، سَقفِ مینا، طاقِ کُحلی، کِلِّۀ خَضرا، رِواقِ نیلگون، گُنبَدِ طارونی، چَرخِ اَخضَر، خَرگاهِ مینا، طاس نِگون، رِواقِ فَلَک، چَرخِ دولابی، چَرخِ آبنوس، چَرخِ دَوّار، طاقِ طارَم، پَردِۀ نیلگون، چَرخِ چَنبری، خَرگاهِ گَردان، چَرخِ خَضرا، چَرخِ کَبود، طاقِ مُقَرنَس، چَرخِ رَوان، تَشتِ غَربالی، چَترِ مینا، چَرخِ نیلوفَری، طاقِ فیروزِه، قُلزُمِ نِگون، چَرخِ آبنوس، خَرگاهِ سَبز، طارَمِ نیلگون، طاقِ خَضرا، طاس اَفلاک، چَرخِ مینا، رِواقِ زِبَرجَد، چَرخِ گَردان برای مِثال چنین است آیین چرخ روان / توانا به هر کار و ما ناتوان (فردوسی - ۸/۳۹۶)

فرهنگ فارسی عمید

چرب زبان

کسی که با سخنان خوش و شیرین مردم را به خود راغب و مهربان سازد، شیرین زبان، خوش سخن، چاپلوس، متملق

فرهنگ فارسی عمید

چرخ زدن

چرخیدن، گشتن، گردش، بر گرد خود یا چیزی گشتن

فرهنگ فارسی عمید

چرخ زن

(طَ بَ)

کنایه از رقاص باشد. (برهان) (آنندراج). رقاص. (ناظم الاطباء). بازیگر:
در وجد و حال همچو حمام است چرخ زن
بر دیده نام عشق رقم کرده چون حمام.
خاقانی.
، کنایه از مردم سیاحت کننده باشد. (برهان). کنایه از سیاح. (آنندراج). سیاح و سیاحت کننده و مسافر. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

چرخ زدن

(اَ گُ نِ / نَ دَ)

بمعنی حرکت دوریست. (آنندراج). گرد گردیدن. بدور خویش گشتن چون سنگ آسیا. مانند گردباد بگرد خویش گردیدن. دور زدن. به دور خود یا بدور چیزی گشتن. به گرد خود گشتن:
هست به پیرامنش طوف کنان آسمان
آری بر گرد قطب چرخ زند آسیا.
خاقانی.
این گفت و نهاد بر زمین دست
چرخی زد و دست صبر بشکست.
نظامی.
گرد سر دولتیان چرخ ساز
تا شوی از چرخ زدن بی نیاز.
نظامی.
سر فروکن یکدمی از بان چرخ
تا زنم من چرخها بر سان چرخ.
مولوی.
بعد ازین چون مهر مستقبل نگردم جز به امر
پیش ازین گر چون فلک چرخی به رعنائی زدم.
سعدی.
، رقص صوفیانه کردن. سماع درویشانه کردن. از سر جذبه و شوق چرخیدن، چون صوفیان:
در وجد و حال بین چو کبوتر زنند چرخ
بازان کز آشیان طریقت پریده اند.
خاقانی.
، رقصیدن. بدور خود چرخیدن بنشانۀ رقص و پای کوبی و شادمانی:
شیر را چون دید در چه کشته زار
چرخ میزد شادمان تا مرغزار.
مولوی.
مه کرد شبی طواف آن کوی
صد چرخ دگر بذوق آن زد.
طالب آملی (از آنندراج).
، در تداول عامه، راه رفتن. گردش کردن. حرکت کردن بعنوان تفرج و تماشا چنانکه گویند: دیشب در خیابانها چرخی زدیم. تو اینجاها چرخی بزن تا من فلان کس را ملاقات کنم و برگردم. رجوع به چرخ و چرخیدن شود

لغت نامه دهخدا

چنگ زنان

(چَ زَ)

در حال چنگ زدن. درحال نواختن چنگ. چنگ نوازان. رجوع به چنگ زدن شود

لغت نامه دهخدا

چرخ روان

(چَ خِرَ)

چرخ. آسمان. فلک. چرخ گردان. چرخ گردنده. چرخ دوار. چرخ متحرک:
ببینم که رای جهاندار چیست
رخ شمع چرخ روان سوی کیست.
فردوسی.
چنین است آئین چرخ روان
توانا بهر کار و ما ناتوان.
فردوسی

لغت نامه دهخدا

چرخ کمان

(چَ خِ کَ)

حلقۀ کمان. (غیاث). دور کمان:
کباده ز چرخ کمان ساختی
بهر گشتنی تیری انداختی.
نظامی

لغت نامه دهخدا

چرخ کمان

(چَ کَ)

نوعی از کمان سخت. (آنندراج). کمان زوردار. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

چرب زبان

(چَ زَ)

کسی را گویند که به سخنان خوش دل مردم را بجانب خود راغب گرداند و مردم را از خود کند. (برهان) (ناظم الاطباء). کنایه از کسی باشد که بسخنان خوش دل مردم را بجانب خود راغب سازد. (انجمن آرا) (آنندراج). شیرین گفتار. (فرهنگ نظام). چرب سخن. چرب گو. خوش سخن. خوش زبان. چرب گوی. بزاع. حداد. حدید. خلیف. عذق. لوذع. مدره. (منتهی الارب) : خردمند چرب زبان اگر خواهد حقی را در لباس باطل بیرون آرد. (کلیله و دمنه).
ای ترسخن چرب زبان ز آتش عشقت
من آب شدم، آب ز روغن چه نویسد.
خاقانی.
چرب زبان گشتم از آن فربهی
طبع ز شادی پر و از غم تهی.
نظامی.
، کنایه از چاپلوس. (برهان) متملق. پشت هم انداز، فریب دهنده هم هست. (برهان). فریبنده بود. (انجمن آرا) (آنندراج). فریب دهنده. (ناظم الاطباء). کسی که با زبان نرم و شیرین مردم را فریب دهد. (فرهنگ نظام) ، بلیغ و فصیح و زبان آور. (ناظم الاطباء). رجوع به چرب سخن و چرب گفتار و چرب گو شود

کسی را گویند که به سخنان خوش دل مردم را بجانب خود راغب گرداند و مردم را از خود کند. (برهان) (ناظم الاطباء). کنایه از کسی باشد که بسخنان خوش دل مردم را بجانب خود راغب سازد. (انجمن آرا) (آنندراج). شیرین گفتار. (فرهنگ نظام). چرب سخن. چرب گو. خوش سخن. خوش زبان. چرب گوی. بُزاع. حُداد. حَدید. خَلیف. عَذِق. لَوذَع. مِدرَه. (منتهی الارب) : خردمند چرب زبان اگر خواهد حقی را در لباس باطل بیرون آرد. (کلیله و دمنه).
ای ترسخن چرب زبان ز آتش عشقت
من آب شدم، آب ز روغن چه نویسد.
خاقانی.
چرب زبان گشتم از آن فربهی
طبع ز شادی پر و از غم تهی.
نظامی.
، کنایه از چاپلوس. (برهان) متملق. پشت هم انداز، فریب دهنده هم هست. (برهان). فریبنده بود. (انجمن آرا) (آنندراج). فریب دهنده. (ناظم الاطباء). کسی که با زبان نرم و شیرین مردم را فریب دهد. (فرهنگ نظام) ، بلیغ و فصیح و زبان آور. (ناظم الاطباء). رجوع به چرب سخن و چرب گفتار و چرب گو شود

لغت نامه دهخدا

چرخ زن

(چَ خِ زَ)

چرخ پیرزن. آلت پنبه ریسی. آلت ریسندگی:
چرخ چون چرخ زنان نالانست
دل ز چرخ اینهمه نالان چه کنم.
خاقانی.
رجوع به چرخ پیرزن شود

لغت نامه دهخدا